آیا سولانا پادشاه و پلتفرم برتر جدید لایه 1 است؟
آینده بلاکچین تکساختاری است یا چند بخشی؟ این پرسش اصلی در رقابت شدید بین سولانا و اتریوم است. سالها است که توسعهدهندگان، کارمزدهای زیاد و سرعت کمتر اتریوم را به عنوان بهای امنیت بیرقیب و غیرمتمرکز بودن آن پذیرفتهاند.
سولانا امروزه این رویه را به چالش میکشد. با تمرکز بر طراحی تک شارد و با عملکرد بالا، سرعت و مقیاسپذیری مورد نیاز برای پذیرش گسترده، از دیفای گرفته تا DePIN، را ارائه میدهد.
رقابت برای برتری لایه 1 دیگر یک رقابت یکطرفه نیست. اتریوم شاید هنوز هم پلتفرم اصلی برای قراردادهای هوشمند باشد، اما سلطه آن با چالش جدی مواجه است.
اما آیا واقعاً این رمزارز میتواند پادشاه جدید این عرصه باشد؟ بیایید امروز در آکادمی توبیت به آن بپردازیم!
لایه 1 بلاکچین چیست؟
قبل از پرداختن به جزئیات، درک مفاهیم اولیه اهمیت دارد. بیایید مرور سریعی بر لایه 1 بلاکچین داشته باشیم.
برای فهمیدن اهمیت رقابت اتریوم و سولانا، لازم است ابتدا عرصه آن را بشناسیم: یعنی لایه 1 بلاکچین.
لایه 1 ساختار اصلی و مستقل یک شبکه بلاکچین است. این لایه در واقع، خود بلاکچین محسوب میشود؛ مثل شبکههای بیتکوین، اتریوم یا سولانا که وظیفه تأمین امنیت و تأیید تکتک تراکنشهای درون زنجیرهای را بر عهده دارند. چالش اصلی برای هر رمزارز در لایه 1، برقراری تعادلی موفق بین امنیت، غیرمتمرکز بودن و مقیاسپذیری (که به آن "معضل سهگانه بلاکچین" میگویند) است.
چالش مقیاسپذیری بود که مستقیماً منجر به پیدایش راهحلهای لایه 2 شد. پروتکلهایی مانند Optimism و Arbitrum روی لایه 1 کار میکنند و نقش لایههای پردازش سریع را دارند.
آنها بیشتر تراکنشها را مستقل از لایه اصلی انجام میدهند تا کل سیستم سریعتر و ارزانتر شود و در عین حال برای امنیت بالای خود، به لایه اصلی متصل میمانند.
بسیار خب، اکنون مشخص شد که هم اتریوم و هم سولانا از نوع لایه 1 هستند. پس فرق آنها در چیست؟
سولانا چیست؟
سولانا یک پلتفرم بلاکچین با کارایی بالا و متنباز است. این پلتفرم برای ارائه سرعت بینظیر، قابلیت مقیاسپذیری و تراکنشهای کمهزینه طراحی شده است.
چیزی که اکنون به عنوان یک پیشبینی شوم از آن یاد میشود، این است که «قاتل اتریوم»، یعنی سولانا، از همان ابتدا برای حل چالش توازن میان سرعت، امنیت و تمرکززدایی مهندسی شده بود.
ااین پروژه در سال 2017 توسط Anatoly Yakovenko، مهندس پیشین Qualcomm، پایهگذاری شد. دیدگاه Yakovenko ایجاد بلاکچینی بود که بتواند با سرعت یک شبکه متمرکز کار کند، بدون اینکه اصول غیرمتمرکز بودن خود را از دست بدهد.
مزایای کلیدی سولانا
چه چیزی باعث جذابیت سولانا شده است؟ فلسفه ساختاری آن، بازار را به چالش میکشد. در مرکز آن، مکانیزم نوآورانه اثبات تاریخچه (PoH) قرار دارد که مانند یک ساعت رمزنگاری شده عمل میکند.
این فناوری، تراکنشها را پیش از پردازش، زمانبندی و مرتب میکند. این کار باعث میشود تا شبکه به سطحی از کارایی برسد که چندین برابر رقبای خود است.
با ترکیب این روش با یک سیستم سنتی گواه اثبات سهام (PoS)، این مدل ترکیبی، ویژگیهای خاص سولانا را به وجود میآورد:
-
سرعت فوقالعاده: سولانا نه فقط در تئوری، بلکه در عمل هم بهطور مداوم 2,500 تا 4,500 تراکنش در ثانیه (TPS) را پردازش میکند. برای مقایسه، لایه اصلی اتریوم حدود 15 تا 30 تراکنش در ثانیه را پردازش میکند.
-
قیمت بسیار مناسب: کارمزدهای تراکنش فقط کم نیستند؛ تقریباً ناچیزند و معمولاً کمتر از $0.001 هزینه دارند.
این ویژگیها باعث شده سولانا برای توسعهدهندگان حوزههای پرکاربرد مثل دیفای، بازیهای بلاکچینی و ساخت NFT جذاب باشد. این افراد به شبکهای نیاز دارند که به سرعت و با هزینه کم، مثل یک اپلیکیشن وب معمولی، کار کند.
جذب نهادها و برنامهنویسان
صحبت از رشد سولانا یک چیز است، اما شواهد روی بلاکچین انکارناپذیرند. این اکوسیستم با تمام قوا در حال پیشرفت است و کاربران و توسعهدهندگان را به سمت پروژههایی جذب میکند که در حال تعیین استانداردهای حوزه خود هستند.
سولانا از بازار پیشتاز NFT، یعنی Magic Eden، تا اپلیکیشنهای نوظهور "حرکت برای کسب درآمد" مانند STEPN، به پلتفرم اصلی برای کاربردهایی تبدیل شده که به سرعت بالا و مقیاسپذیری گسترده نیاز دارند.
از سهماهه دوم سال جاری میلادی، شبکه سولانا به طور مداوم حجم عظیمی از فعالیت کاربران را مدیریت کرده است؛ گزارشها نشان میدهند که بیش از 15 میلیون کیف پول فعال منحصر به فرد ماهانه در این شبکه وجود دارد. این افزایش چشمگیر در مشارکت، موقعیت سولانا را به عنوان پیشرو در امور مالی غیرمتمرکز (DeFi) تثبیت کرده است، به طوری که ارزش کل قفل شده (TVL) آن تا ژوئن 2025 به بیش از 7.2 میلیارد دلار رسیده است.
این حجم از فعالیت به طور فزایندهای سرمایههای نهادی را به خود جلب میکند. نشانهای واضح از این اعتماد در 18 ژوئن امسال مشاهده شد، زمانی که Circle مبلغ 250 میلیون دلار دیگر از استیبلکوین USDC خود را مستقیماً روی سولانا ایجاد کرد. این کار، نقش رو به رشد این شبکه را به عنوان زیرساختی حیاتی برای داراییهای با ارزش ثابت، نشان میدهد.
علاوه بر این، دورنمای یک صندوق ETF اسپات سولانا در ایالات متحده در حال قوت گرفتن است. تحلیلگران بازار احتمال تأیید آن را تا پایان سال بسیار بالا میدانند؛ این اتفاق پیشبینی میشود که موج جدیدی از سرمایهگذاریهای سازمانی را به دنبال داشته باشد.
برای پیشروی در این دنیای در حال توسعه سریع، کاربران به راههای دسترسی مطمئن نیاز دارند. اینجاست که پلتفرمهایی مانند توبیت بسیار مهم میشوند. این پلتفرم نه تنها محلی برای معامله سولانا ارائه میدهد، بلکه منابع ضروری و بینشهای بازار را نیز فراهم میکند تا کاربران جدید و باتجربه بتوانند با اطمینان در این اکوسیستم فعالیت کنند.
اتریوم: همچنان بیرقیب
اما علیرغم برتری فنی آشکار سولانا، کنار گذاشتن اتریوم به معنای از دست دادن کلیت ماجرا است.
سولانا اگرچه در ظرفیت پردازش خام و تکزنجیرهای برتری دارد، اما اتریوم از مزیت فوقالعاده اولین بودن خود بهره میگیرد تا به عنوان یک لایه تسویه جهانی فعالیت کند. این امر با اکوسیستم چندزنجیرهای پرجنبوجوش، که حول محور هسته امن آن شکل گرفته، همراه است.
این برتری با بزرگترین و باتجربهترین جامعه توسعهدهندگان در حوزه رمزارز — با بیش از 200,000 عضو قدرتمند — تقویت میشود. این سرمایه انسانی، موتور محرک اکوسیستم بیرقیب برنامههای غیرمتمرکز (dApps) و اصول مالی آن است. اتریوم به هیچ وجه در سازگاری کند نیست؛ بلکه نقشه راه آن با روشی منظم در حال رفع چالش مقیاسپذیری است.
ما قبلاً شاهد بودیم که چگونه پیادهسازی موفق «دنک شاردینگ » (EIP-4844) در ارتقای «Dencun»، فرضیه «ماژولار- ساختاریافته» بودن آن را اثبات کرد. این امر به شکل قابل توجهی هزینههای تراکنش لایه 2 را کاهش داده و ظرفیت کلی شبکه را همتراز با هر رقیبی قرار داده است.
این ترکیب از نقدینگی بالا، مزیت رقابتی عظیم توسعهدهندگان و مسیری روشن و عملیاتی برای مقیاسپذیری، علت آن است که اتریوم همچنان پلتفرم اصلی برای برنامههای کاربردی با ارزش بالا و محک سنجش سایر پلتفرمهای قرارداد هوشمند باقی مانده است.
چالشهای پیش روی سولانا
سرعت چشمگیر سولانا بدون پیامدهای استراتژیک نیست؛ این پیامدها عمدتاً به قابلیت اطمینان و عدم تمرکز مربوط میشوند. با اینکه پایداری شبکه در اواخر سال 2024 و 2025 خوب بوده است، اما خاطره قطعیهای گذشته همچنان بر ارزیابی ریسک موسسات تأثیرگذار است.
اساساً، منتقدان به انتخابهای ساختاری شبکه اشاره دارند. سولانا سرعت خود را با استفاده از گروه کوچکی از اعتبارسنجهای قدرتمند و گرانقیمت (حدود 2,000-2,400) به دست میآورد. این تعداد در مقایسه با بیش از یک میلیون اعتبارسنج اتریوم، تفاوت فاحشی را نشان میدهد.
رویکرد سولانا مستقیماً بر معیارهای عدم تمرکز آن، از جمله ضریب ناکاموتو، که به طور چشمگیری پایینتر از اتریوم است، اثر میگذارد. برای درک بهتر، این تفاوت عمدتاً ناشی از سختافزار پرتقاضا و پرهزینهای است که برای راهاندازی یک اعتبارسنج سولانا نیاز است. این امر مانع ورود بزرگتری ایجاد کرده و به این بحثها دامن میزند که شبکه از نظر ساختاری متمرکزتر است.
علاوه بر این، تفاوت کارایی این دو دیگر به روشنی گذشته نیست. اتریوم در پی غلبه بر سولانا در لایه 1 نیست. بلکه، استراتژی "ماژولار" آن بسیار مؤثر واقع شده است. مسیر ماژولار اتریوم به طور فعال در حال خنثی کردن مزیت عملکردی سولانا است.
بهروزرسانی Pectra در می 2025، هزینههای مربوط به لایههای دوم را 30-40% کاهش داده است. این امر به پلتفرمهایی مانند Arbitrum و Base اجازه داد تا تجربه کاربری مشابهی از سرعت بالا و کارمزدهای پایین را ارائه دهند و همه اینها در حالی است که تسویه حسابها در امنترین و غیرمتمرکزترین لایه تسویه در دنیای رمزارز انجام میگیرد.
نقش آموزش در پذیرش بلاکچین
با حرکت پرشتاب فناوری بلاکچین به سمت فراگیر شدن، بزرگترین مانع آن دیگر تنها جنبه فنی ندارد؛ بلکه اکنون مسئله دانش است.
مطالعات صنعتی اخیر در سال 2025 به اهمیت این مسئله پرداختهاند. بیش از 50% از سرمایهگذاران بالقوه، "کمبود دانش" را دلیل اصلی خود برای عدم ورود به بازار عنوان کردهاند. دقیقاً در این نقطه است که مرحله بعدی پذیرش از سوی جامعه، به موفقیت یا شکست میانجامد.
به همین خاطر است که ما آکادمی توبیت را نه تنها به عنوان یک بخش، بلکه به عنوان یک پایه اصلی پلتفرم خود قرار دادهایم. ما متعهد هستیم که خلاء موجود را با ارائه مجموعهای سازمانیافته از آموزشها، مقالات تحلیلی عمیق و تحلیلهای لحظهای بازار پر کنیم.
هدف ما شفافسازی پیچیدگیهای پروتکلهای لایه 1 و کلیت فضای رمزارز است. این امر به کاربران ما قدرت میدهد تا در بازاری که چنین رویکردی را میطلبد، از گمانهزنی صرف به سوی تصمیمگیریهای استراتژیک و آگاهانه گام بردارند.
کلام آخر
به جای طرح این سوال که آیا سولانا جای اتریوم را خواهد گرفت، پرسش مهمتر برای سال 2025 آن است که این دو غول رمزارز چگونه در کنار هم برای جذب موج بعدی پذیرش کاربران به رقابت خواهند پرداخت.
مسیر پیش روی سولانا واضح است: ادامه بهرهگیری از سرعت خود برای جذب اپلیکیشنهای کاربردی با حجم بالا و محصولات کاربرپسند. همانطور که قبلاً ذکر شد، تصویب احتمالی ETF اسپات سولانا در اواخر سال جاری میتواند یک عامل محرک بزرگ باشد که سطح جدیدی از نقدینگی سازمانی را فراهم خواهد کرد.
در همین حین، اتریوم در حال پیشبرد برنامهای متفاوت است؛ این شبکه با اکوسیستم رو به رشد لایه 2 خود، جایگاهش را به عنوان لایه تسویه حساب امن برای یک اقتصاد دیجیتال چند تریلیون دلاری مستحکم میسازد. آینده به احتمال زیاد شاهد جابجایی سرمایه و کاربران بین این دو قدرت خواهد بود. این جابجایی بسته به نیازهای آنها، یعنی سرعت و هزینه پایین در سولانا، یا امنیت در سطح سازمانی و نقدینگی زیاد در اتریوم، صورت خواهد گرفت.
یک نکته قطعی است: با آشکار شدن این پویایی، دانش ارزشمندترین دارایی شما خواهد بود. آکادمی توبیت همچنان به ارائه تحلیلهای بهروز درباره این پلتفرمها و سایر موارد خواهد پرداخت. این کار تضمین میکند که جامعه ما همواره برای درک و بهرهبرداری از آینده مالی مجهز باشد.