قراردادهای هوشمند چیست و چگونه کار می‌کنند؟

قراردادهای هوشمند توافق‌نامه‌هایی خود اجرایی هستند که شرایط و ضوابط آن‌ها مستقیماً در بلاک‌چین کدگذاری شده است. این قراردادها که ابتدا توسط Nick Szabo مطرح شدند، با خودکارسازی فرآیندها، کاهش نیاز به واسطه‌ها و تضمین تراکنش‌های امن و شفاف، صنایع مختلف را متحول کرده‌اند. در این مقاله، به بررسی ریشه‌ها، عملکرد، مزایا و پتانسیل آینده قراردادهای هوشمند در اقتصاد دیجیتال می‌پردازیم.Szabo، 

قرارداد هوشمند چیست؟

یک قرارداد هوشمند قراردادی خوداجرایی است که شرایط و ضوابط توافق به طور مستقیم در خطوط کد نوشته شده است. این قراردادها به طور خودکار اقدامات خاصی را زمانی که شرایط از پیش تعیین‌شده برآورده شود، اجرا می‌کنند و نیاز به واسطه‌ها را از بین می‌برند. قراردادهای هوشمند که عمدتاً بر پایه فناوری بلاک‌چین ساخته شده‌اند، امنیت، شفافیت و عدم تغییرپذیری را تضمین می‌کنند و تراکنش‌های بدون نیاز به اعتماد را بین طرفین فراهم می‌کنند.

چه کسی قراردادهای هوشمند را ایجاد کرد؟

مفهوم قراردادهای هوشمند نخستین بار توسط Nick Szabo، دانشمند کامپیوتر و رمزنگار، در دهه 1990 معرفی شد. Szabo تصور کرد که سیستم‌هایی می‌توانند ایجاد شوند که قراردادها را به پروتکل‌های دیجیتال ترجمه کنند و نیاز به واسطه‌ها در تراکنش‌ها را کاهش دهند. با این حال، این مفهوم با معرفی پلتفرم‌های بلاک‌چینی مانند اتریوم، که امکان اجرای قراردادهای هوشمند در یک شبکه غیرمتمرکز را فراهم می‌کرد، توجه عمومی و پیاده‌سازی عملی پیدا کرد.

قراردادهای هوشمند برای چه مواردی استفاده می‌شوند؟

قراردادهای هوشمند در صنایع مختلف برای خودکارسازی فرآیندهایی که شامل چندین طرف هستند، مورد استفاده قرار می‌گیرند. کاربردهای رایج شامل:

• خدمات مالی: خودکارسازی اجرای تراکنش‌هایی مانند وام‌ها، مطالبات بیمه و تسویه‌حساب‌ها.

• مدیریت زنجیره تامین: ردیابی کالاها در حین حرکت در زنجیره تأمین و فعال‌سازی پرداخت‌ها یا به‌روزرسانی‌ها هنگام تحویل.

• املاک و مستغلات: تسهیل فروش املاک با انتقال خودکار مالکیت پس از برآورده شدن شرایط پرداخت.

• سیستم‌های رأی‌گیری: تضمین شفافیت و عدم تغییرپذیری در فرآیندهای انتخاباتی.

قراردادهای هوشمند اساساً هر سناریویی را که شامل توافقات یا تبادل ارزش بین طرفین است، ممکن می‌سازند.

قراردادهای هوشمند چگونه کار می‌کنند؟

قراردادهای هوشمند بر روی شبکه‌های بلاک‌چینی مانند اتریوم عمل می‌کنند. آن‌ها با استفاده از زبان‌های برنامه‌نویسی مانند سالیدیتی کدگذاری می‌شوند که شرایط قرارداد را تعریف می‌کنند. پس از استقرار در بلاک‌چین، قرارداد به طور مداوم شرایط را زیر نظر دارد. هنگامی که این شرایط برآورده شود، قرارداد به طور خودکار اقدامات توافق‌شده را اجرا می‌کند، مانند انتقال وجوه یا حقوق مالکیت. فناوری بلاک‌چین تضمین می‌کند که تمامی تراکنش‌ها شفاف و غیرقابل تغییر هستند، به این معنا که پس از اجرا نمی‌توان آن‌ها را تغییر داد یا دستکاری کرد.

مزایای قراردادهای هوشمند چیست؟

• کارایی: اجرای خودکار زمان صرف شده در فرآیندهای دستی تأیید و بررسی را کاهش می‌دهد.

• صرفه‌جویی در هزینه: با حذف نیاز به واسطه‌ها، مانند بانک‌ها یا وکلا، قراردادهای هوشمند هزینه‌های تراکنش را کاهش می‌دهند.

• شفافیت: تمامی شرایط قرارداد و تراکنش‌ها در بلاک‌چین قابل مشاهده هستند و اعتماد بین طرفین را تقویت می‌کنند.

• امنیت: قراردادهای هوشمند به دلیل رمزنگاری و ماهیت غیرمتمرکز بلاک‌چین بسیار ایمن هستند و در برابر دستکاری و کلاهبرداری مقاوم‌اند.

معایب قراردادهای هوشمند چیست؟

• غیرقابل برگشت بودن: پس از اجرا، قراردادهای هوشمند به راحتی قابل تغییر یا متوقف کردن نیستند، که در صورت وجود خطا در کد می‌تواند مشکل‌ساز باشد.

• آسیب‌پذیری کد: یک اشکال در کد قرارداد می‌تواند مورد سوءاستفاده قرار گیرد و به نتایج ناخواسته یا از دست دادن دارایی‌ها منجر شود.

• عدم قطعیت حقوقی: در حالی که قراردادهای هوشمند توافقات را خودکار می‌کنند، قابلیت اجرای قانونی آن‌ها هنوز در بسیاری از حوزه‌های قضایی مبهم است.

• عدم انعطاف‌پذیری: قراردادهای هوشمند بر اساس منطق سخت عمل می‌کنند و ممکن است نتوانند با سناریوهای پیچیده واقعی که نیاز به قضاوت ذهنی دارند، برخورد کنند.

مشکلات قراردادهای هوشمند چگونه حل می‌شوند؟

مسائل مربوط به قراردادهای هوشمند معمولاً از طریق آزمایش‌ها و بازرسی‌های دقیق قبل از استقرار حل می‌شوند. توسعه‌دهندگان از بازرسی کد برای شناسایی آسیب‌پذیری‌های احتمالی و اصلاح آن‌ها قبل از راه‌اندازی قرارداد استفاده می‌کنند. علاوه بر این، پلتفرم‌های غیرمتمرکز مانند اتریوم قراردادهای قابل ارتقا را معرفی کرده‌اند که امکان تغییر منطق قرارداد پس از استقرار را فراهم می‌کند و راه‌حلی برای مشکل غیرقابل برگشت بودن ارائه می‌دهد.

آیا بیت‌کوین قراردادهای هوشمند دارد؟

اگرچه بیت‌کوین به طور اولیه با هدف قراردادهای هوشمند طراحی نشده است، اما زبان اسکریپت‌نویسی آن از قراردادهای ساده و ابتدایی مانند کیف‌پول‌های چند امضایی و تراکنش‌هایی با قفل زمانی پشتیبانی می‌کند. با این حال، این قراردادها به مراتب کمتر از آنچه که در اتریوم یا سایر پلتفرم‌های بلاک‌چینی وجود دارد، پیچیده‌اند. تمرکز بیت‌کوین عمدتاً بر روی ذخیره ارزش و وسیله‌ای برای تبادل است، در حالی که پلتفرم‌هایی مانند اتریوم برای تسهیل قراردادهای هوشمند پیچیده ساخته شده‌اند.

آینده قراردادهای هوشمند چیست؟

آینده قراردادهای هوشمند امیدوارکننده به نظر می‌رسد زیرا این قراردادها به طور مداوم در صنایع مختلف مورد پذیرش قرار می‌گیرند. با ظهور امور مالی غیرمتمرکز (DeFi)، توکن‌های غیرقابل تعویض (NFT) و مدل‌های حکمرانی مبتنی بر بلاک‌چین، قراردادهای هوشمند به بخشی اساسی از اقتصاد دیجیتال تبدیل خواهند شد. پیشرفت‌های آینده ممکن است بر روی بهبود امنیت قرارداد، توسعه قراردادهای هوشمند قانونی و افزایش انعطاف‌پذیری آن‌ها برای سناریوهای پیچیده دنیای واقعی متمرکز شود. علاوه بر این، ادغام هوش مصنوعی می‌تواند قراردادهای هوشمند را خودمختارتر کند و آن‌ها را قادر به مدیریت وظایف پیچیده‌تر نماید.