آیا استیکینگ مجدد، آینده احتمالی دیفای است؟

حوزه امور مالی غیرمتمرکز (DeFi)، قلمرویی است که به سرعت پیشرفت می‌کند؛ جایی که نوآوری مستمر نه تنها یک ویژگی شاخص، بلکه یک ضرورت حیاتی محسوب می‌شود. با افزایش پیچیدگی این حوزه، تقاضا برای زیرساخت‌های مقیاس‌پذیر، امن و کارآمد از نظر سرمایه شدت می‌یابد و این امر به ظهور الگوهای جدیدی منجر شده که برای رفع موانع ساختاری طراحی شده‌اند.

 

یکی از جذاب‌ترین این موارد، چیزی نیست جز استیکینگ مجدد (سرمایه‌گذاری)– مکانیزمی رو به تکامل که می‌کوشد کاربرد دارایی‌های استیک‌شده را بسیار فراتر از کارکرد اولیه آن‌ها گسترش دهد. استیکینگ مجدد که در نقطه تلاقی ارائه امنیت، بهینه‌سازی نقدینگی و قابلیت همکاری پروتکل‌ها قرار گرفته است، یک لایه جدید از هماهنگی اقتصادی را معرفی می‌کند که می‌تواند پیامدهای عمیقی برای ساختار Web3 داشته باشد.

 

سوال کنونی پیش روی توسعه‌دهندگان، نهادها و فعالان این است: آیا استیکینگ مجدد صرفاً یک نوآوری گذرا است، یا می‌تواند به عنوان یک پایه اساسی برای مرحله بعدی تکامل دیفای عمل کند؟

ما در آکادمی توبیت بر این باوریم که این سؤال ارزش بررسی عمیق دارد. بیایید به مقاله امروز بپردازیم:

 

استیکینگ مجدد به چه معناست؟

در اصل، راستیکینگ مجدد به روند استفاده مجدد از دارایی‌های استیک‌شده اشاره دارد؛ مانند اتریوم (ETH) که از قبل به مجموعه تأییدکنندگان اتریوم اختصاص یافته است، تا پروتکل‌ها، سرویس‌ها یا لایه‌های اجرایی بیشتری را ایمن سازد. در حالی که استیکینگ سنتی شامل قفل کردن دارایی‌ها در یک سازوکار اجماع برای کسب پاداش در ازای حفظ یکپارچگی یک بلاک‌چین واحد است، راستیکینگ مجدد به همان دارایی‌ها این اجازه را می‌دهد که "دوباره استیک" شوند و برای گسترش امنیت اقتصادی رمزارز به چندین سیستم به طور همزمان مورد استفاده قرار گیرند.

این مفهوم توسط EigenLayer، یک پروتکل میان‌افزار ساخته‌شده بر روی اتریوم، مطرح شده است. EigenLayer به سپرده‌گذاران اتریوم یا سپرده‌گذاران نقدینگی– از طریق پروتکل‌هایی مانند Lido یا Rocket Pool– این امکان را می‌دهد که انتخاب کنند و سرمایه سپرده‌گذاری‌شده خود را به ماژول‌های خارجی، مانند اوراکل‌ها، پل‌ها یا رول‌آپ‌ها واگذار کنند. از این رو، ضمن کمک به امنیت و پایداری کلی اکوسیستم، سود بیشتری نیز کسب می‌کنند.

تبدیل این الگو به واقعیت، چیزی فراتر از یک نظریه بوده است. بر اساس داده‌های DeFiLlama، هجوم سرمایه خیره‌کننده بوده و مجموع ارزش قفل شده EigenLayer تا اوایل سال 2025 به بیش از 11 میلیارد دلار رسیده است.

این امر، آن را به یکی از بزرگ‌ترین و تاثیرگذارترین پروتکل‌ها در شبکه اتریوم تبدیل کرده است.

 

این سرمایه غیر فعال نیست؛ بلکه فعالانه در حال ایمن‌سازی اکوسیستمی رو به رشد از بیش از ده‌ها سرویس اعتبارسنجی فعال (AVS) است. این موضوع بیانگر تقاضای روشن بازار برای امنیت مشترک است. اساساً، استیکینگ مجدد سرمایه غیرفعال را به زیرساخت امنیتی قابل برنامه‌ریزی تبدیل می‌کند و یک مدل امنیتی مشترک را در میان چندین سرویس غیرمتمرکز امکان‌پذیر می‌سازد.

اهمیت استیکینگ مجدد چیست؟

جذابیت استیکینگ مجدد تنها به نوآوری فنی‌ آن محدود نمی‌شود، بلکه در قابلیت آن برای رفع برخی از پایدارترین ناکارآمدی‌های کنونی در فضای دیفای نهفته است. در ادامه به بررسی مهم‌ترین مزایای آن می‌پردازیم.

• افزایش کارایی سرمایه

فضای دیفای با مشکل پراکندگی گسترده سرمایه روبرو است. ارائه‌دهندگان نقدینگی غالباً مجبورند میان استیک کردن دارایی‌ها برای امنیت یا به کار بردن آن‌ها در وام‌دهی، ییلد فارمینگ و تامین نقدینگی، یکی را انتخاب کنند. استیکینگ مجدد این انتخاب دوگانه را با آزاد کردن قابلیت‌های اضافی از دارایی‌های از پیش استیک شده، بر هم می‌زند.

به عنوان مثال، کاربری که اتریوم (ETH) را استیک کرده تا جوایز پایه پروتکل را دریافت کند، اکنون می‌تواند به EigenLayer ورود کند و هم‌زمان یک لایه مربوط به در دسترس بودن داده یا پروتکل اوراکل را نیز ایمن سازد و به این ترتیب، جوایز بیشتری را بدون نیاز به سرمایه جدید به دست آورد. این به‌کارگیری چندمنظوره از یک سرمایه واحد، بازدهی کلی سرمایه‌گذاری را به طور چشمگیری افزایش داده و کارایی کل سیستم را بهبود می‌بخشد.

 

• راه‌اندازی سریع‌تر پروتکل‌های جدید

پروتکل‌های جدید—به‌ویژه آن‌هایی که خدمات زیرساختی نظیر رول‌آپ‌ها، پل‌ها، اوراکل‌ها یا محاسبات برون‌زنجیره‌ای ارائه می‌دهند—برای کسب پذیرش، نیازمند تضمین‌های امنیتی و اعتمادسازی قابل توجهی هستند. به طور سنتی، این پروژه‌ها ملزم بودند مجموعه‌های اعتبارسنج خود را تأسیس کنند یا دیگر عوامل خارجی را از طریق توزیع پرهزینه توکن‌ها ترغیب نمایند.

 

استیکینگ مجدد با فعال‌سازی برگرفتن مستقیم امنیت اقتصادی اتریوم برای این پروتکل‌ها، موانع موجود را از بین می‌برد. به عنوان مثال، یک زنجیره رول‌آپ می‌تواند به جای شروع کار با توکن یا پاداش‌های اعتبارسنجی مخصوص به خود، بر پایه‌ای از اتریوم ری‌استیک شده استوار شود. این امر به شدت هزینه‌ها و زمان لازم برای راه‌اندازی اولیه را کاهش می‌دهد.

 

تأثیر این الگو، به وضوح در گستردگی خدمات فعلی که با اتریوم ری‌استیک شده خود را ایمن می‌سازند، مشهود است. اکوسیستم سرویس اعتبارسنجی فعال (AVS) دیگر یک ساختار واحد نیست، بلکه مجموعه‌ای از زیرساخت‌های تخصصی به شمار می‌رود.

 

دسته‌بندی‌های شاخص ن شامل لایه‌های دسترس‌پذیری داده (DA) نظیر EigenDA هستند که به رول‌آپ‌ها در کاهش هزینه‌های تراکنش کمک می‌کنند؛ پروتکل‌های تعامل‌پذیری مانند Omni و Hyperlane که به عنوان پل‌های امن بین بلاک‌چین‌ها عمل می‌کنند؛ و ترتیب سنج‌های غیرمتمرکز که قصد دارند ترتیب تراکنش‌ها را برای لایه‌ 2 غیرمتمرکز سازند.

این اکوسیستم همچنین کاربردهای جدیدی نظیر هم‌پردازنده فناوری اثبات دانش صفر(ZK)، شبکه‌های استنتاج غیر متمرکز هوش مصنوعی و خدمات اوراکل را نیز شامل می‌شود. این نشان می‌دهد که استیکینگ مجدد در حال تبدیل شدن به بستر امنیتی واقعی برای طیف وسیعی از نوآوری‌های Web3 است.

 

• تشویق نوآوری و قابلیت ترکیب پروتکل‌ها

با اضافه کردن فرصت‌های درآمدزایی جدید بر فراز استیکینگ اتریوم، استیکینگ مجدد ساختارهای انگیزشی تازه‌ای را به توسعه‌دهندگان و کاربران ارائه می‌دهد. پروژه‌های میان‌افزاری می‌توانند اکنون خدمات امن را بدون نیاز به بازآفرینی مکانیزم‌های اجماع بسازند. در همین حال، افراد سرمایه‌گذار از فرصت‌های سودآوری قابل افزایش که انگیزه‌ای قوی در محیط رقابتی دیفای محسوب می‌شود، بهره‌مند می‌شوند.

 

این پویایی، به ویژه در طراحی‌های بلاک‌چین ماژولار، نوآوری را تشویق می‌کند. در این طراحی‌ها، اجماع، اجرا و دسترسی به داده‌ها توسط لایه‌های مجزا که از طریق رابط‌های استاندارد با یکدیگر ارتباط برقرار می‌کنند، مدیریت می‌شوند.

 

مزایا و معایب استیکینگ مجدد

با اینکه استیکینگ مجدد پتانسیل قابل توجهی دارد، اما ریسک‌های پیچیده‌ای را نیز به همراه دارد که نیازمند بررسی دقیق هستند؛ به‌خصوص برای معامله‌گرانی که تازه وارد این حوزه شده‌اند. اطمینان حاصل کنید که تمام ریسک‌های احتمالی استیکینگ مجدد را درک می‌کنید، زیرا انجام تحقیقات کافی بخش مهمی از معامله‌گری است.

مزایای استیکینگ مجدد

• کارایی سرمایه: استفاده مجدد از سرمایه استیک شده موجود در چندین شبکه.

• به اشتراک‌گذاری امنیت: دسترسی پروتکل‌های کوچک‌تر به لایه امنیتی اتریوم.

• کاهش هزینه‌های راه‌اندازی اولیه: نیازی به توکن‌های جدید یا مجموعه‌های اعتبارسنجی نیست.

• مشوق‌های مضاعف:تولید بازده از چندین منبع، بدون افزایش سرمایه‌گذاری اولیه.

 

معایب استیکینگ مجدد

• بیشتر شدن ریسک و سرریز شدن جریمه‌ها: سرمایه‌گذاران ری‌استیک، اکنون در معرض عملکرد چندین پروتکل هستند. اگر یکی از این پروتکل‌ها عملکرد نامناسبی داشته باشد (برای مثال، یک ماژول پل دارای نقص باشد)، ممکن است سرمایه‌گذاران جریمه شوند—حتی در صورتی که شبکه اتریوم آسیبی ندیده باشد. این وضعیت، ریسک‌های جریمه را چند برابر کرده و ابهاماتی را در مورد چگونگی تخصیص ضررها به وجود می‌آورد.

 

•   ریسک‌های مرتبط با متمرکزسازی سیستمی: در صورتی که یک پروتکل استیکینگ مجدد مانند EigenLayer بیش از اندازه قدرتمند شود، از کار افتادن آن می‌تواند عواقب گسترده‌ای برای کل شبکه داشته باشد. این امر نه تنها یک سرویس، بلکه مجموعه کاملی از برنامه‌های وابسته را به خطر خواهد انداخت.

از سه‌ماهه اول سال 2025، میتوان گفت EigenLayer به خودی خود زیرساخت اصلی تقریباً تمام فعالیت‌های استیکینگ مجدد بوده است. در بخش نقدینگی استیکینگ مجدد  که بخش عمده سپرده‌گذاری‌های کاربران را در بر می‌گیرد، این تمرکز حتی بارزتر است. سه پروتکل برتر LRT — Ether.fi، KelpDAO و Renzo — مجموعاً بیش از 70% کل بازار نقدینگی استیکینگ مجدد را در اختیار دارند.

 

• این یعنی هر گونه اشکال عملیاتی، آسیب‌پذیری یا تصمیم مهم حاکمیتی در این تعداد اندک از پروتکل‌های اصلی، می‌تواند پیامدهای زنجیره‌واری را در ده‌ها سرویسی که برای امنیت به آن‌ها متکی هستند، به وجود آورد.

 

• بررسی نظارتی: با توجه به اینکه "استیکینگ مجدد" رفته‌رفته شبیه به یک مهندسی مالی پیچیده می‌شود – که عناصری از استیکینگ، وام‌دهی و مشتقات را در هم می‌آمیزد – احتمالاً توجه نهادهای نظارتی را به خود جلب خواهد کرد. ممکن است حوزه‌های قضایی، برخی از خدمات استیکینگ مجدد را به عنوان اوراق بهادار طبقه‌بندی کنند یا الزامات چارچوب‌های نظارتی را برای آنها اعمال نمایند.

چطور استیکینگ مجدد آینده دیفای را متحول خواهد کرد؟

ری‌استیک صرفاً یک استراتژی خاص برای افزایش بازده نیست؛ بلکه پتانسیل آن را دارد که به عنوان لایه‌ای جدید و فراگیر برای امنیت و هماهنگی غیرمتمرکز عمل کند.
همزمان با گسترش بلاک‌چین‌های ماژولار—که در آن‌ها محاسبات، ذخیره‌سازی، اجماع و تسویه حساب تفکیک شده‌اند—ری‌استیک این امکان را فراهم می‌آورد تا این اجزا تحت فرضیات امنیتی مشترک با یکدیگر تعامل داشته باشند.

کاربردهای عملی که از طریق ری‌استیک ممکن می‌شوند:

ما فهرستی از چند سناریوی واقعی را که از ری‌استیک کردن استفاده می‌کنند، گردآوری کرده‌ایم. این مثال‌ها از تقویت امنیت سرویس‌های اعتبارسنجی فعال (AVSs) گرفته تا تسهیل محاسبات غیرمتمرکز و امکان‌پذیر ساختن اشکال جدیدی از امور مالی غیرمتمرکز (DeFi) را در بر می‌گیرند.

1. امنیت تقویت‌شده برای سرویس‌های اعتبارسنجی فعال (AVSها):

• امنیت به عنوان سرویس (SaaS)

پروتکل‌های ری‌استیک همچون EigenLayer، به سرویس‌های اعتبارسنجی فعال (AVSها) (نظیر اوراکل‌ها، پل‌ها یا رول‌آپ‌ها) این امکان را می‌دهند که از امنیت یکپارچه اتریوم استیک شده بهره‌مند شوند. این موضوع نیاز آن‌ها را به ایجاد زیرساخت امنیتی مجزا و احتمالاً ضعیف‌تر خودشان، کاهش می‌دهد.

• ریسک کمتر برای پروتکل‌های جدید

پروتکل‌ها و شبکه‌های تازه، اغلب برای ایجاد سیستم‌های امنیتی مستحکم با دشواری روبرو می‌شوند. ری‌استیک کردن به آن‌ها دسترسی فوری به مجموعه‌ای بزرگ از اعتبارسنج‌ها را فراهم کرده و امنیت آن‌ها را از زمان شروع به طور قابل توجهی تقویت می‌کند.

2. پردازش غیرمتمرکز و دسترسی به داده‌ها:

• محاسبات چند جانبه امن (sMPC)

ری‌استیک کردن می‌تواند با اجازه دادن به چندین طرف برای شرکت در محاسبات، بدون فاش کردن اطلاعات فردی‌ آن‌ها، محاسبات امن و خصوصی را فعال کند.

 

• پردازش هوش مصنوعی به صورت غیرمتمرکز

 می‌تواند با پراکنده‌سازی وظایف محاسباتی در چندین نود، به پیشبرد پردازش هوش مصنوعی در شبکه‌های غیرمتمرکز کمک کند. این رویکرد، کارایی را بالا برده و خطر نقاط مرکزی شکست را کاهش می‌دهد.

• اثبات‌های ZKTLS و وب

رِی‌استیک کردن می‌تواند امنیت تأیید اطلاعات خصوصی را از طریق رول‌آپ‌های دانش صفر (ZK-Rollups) و اثبات‌های وب، افزایش دهد و از این طریق، یکپارچگی و محرمانگی داده‌ها را تضمین کند.

3. اپلیکیشن‌های نوآورانه دیفای

• استیکینگ مجدد نقدینگی

کاربران می‌توانند از توکن‌های استیکینگ نقد (LSTs) برای مشارکت در استیکینگ مجدد بهره ببرند. با این کار، ضمن حفظ نقدینگی دارایی‌های استیک‌شده اصلی خود، پاداش‌های اضافی کسب می‌کنند.
بازار به شدت از این رویکرد نقد حمایت کرده است. در حقیقت، ظهور توکن‌های استیکینگ مجدد نقد (LRTs) یک روایت غالب بوده و ارزش کلی بازار این دارایی‌ها از 11.5 میلیارد دلار فراتر رفته است.

 

داده‌های اوایل سال 2025 نشان می‌دهد که چند پروتکل کلیدی، سهم عمده‌ای از این بازار را به خود اختصاص داده‌اند. Ether.fi با ارزش کل قفل شده (TVL) بیش از 6.3 میلیارد دلار پیشتاز است و پس از آن، عوامل اصلی دیگری مانند KelpDAO با بیش از 1.1 میلیارد دلار و Renzo با تقریباً 950 میلیون دلار قرار دارند.

• افزایش فرصت‌های سودآوری

ری‌استیک کردن به کاربران اجازه می‌دهد تا با به‌کارگیری دارایی‌های استیک‌شده خود در پلتفرم‌ها و سرویس‌های گوناگون، از منابع متعدد، پاداش دریافت کنند.

4. قابلیت ادغام و همکاری متقابل

• استیکینگ مجدد به ارتقاء قابلیت ادغام در اکوسیستم دیفای کمک می‌کند. این امر به توسعه‌دهندگان اجازه می‌دهد تا بر روی زیرساخت‌های موجود استیکینگ مجدد، محصولات مالی پیچیده‌تر و جدیدی را خلق کنند.

 

5. کاربردهای دیگر استیکینگ مجدد

• اثبات مکان

استیکینگ مجدد می‌تواند برای تأیید موقعیت فیزیکی کاربران یا دستگاه‌ها به کار رود و امنیت سرویس‌های مبتنی بر مکان را ارتقا دهد.

 

• شبکه‌های مربوط به حداکثر ارزش قابل استخراج (MEV)

ری‌استیک کردن می‌تواند با فراهم آوردن مجموعه‌ای قدرتمندتر از اعتبارسنج‌ها، به امنیت و بهره‌وری شبکه‌های مربوط به حداکثر ارزش قابل استخراج (MEV) کمک شایانی کند.

 

به طور کلی، این ویژگی ترکیب‌پذیری به شکل قابل توجهی هزینه‌ها و پیچیدگی‌های راه‌اندازی سیستم‌های امن غیرمتمرکز را کاهش می‌دهد. بدین ترتیب، ایجاد زیرساخت برای توسعه‌دهندگان ساده‌تر شده و اعتماد کاربران به آن افزایش می‌یابد.

 

نتیجه‌گیری

استیکینگ مجدد هنوز در مراحل ابتدایی خود قرار دارد، اما ظرفیت بلندمدت آن هم قابل توجه و هم تحول‌آفرین است. با میسر ساختن استفاده مجدد از امنیت اقتصادی در چندین لایه و پروتکل، استیکینگ مجدد به رفع ناکارآمدی‌های اصلی در زیرساخت فعلی دیفای کمک می‌کند. این روش الگوهای طراحی جدید و قدرتمندی را معرفی می‌کند، ضمن اینکه به افزایش کارایی سرمایه، قابلیت تعامل و نوآوری یاری می‌رساندکمک می‌کند.

اما، همانند هر مکانیزم نوظهوری، موفقیت آن به طراحی مسئولانه، مدیریت ریسک قوی و حاکمیت شفاف وابسته خواهد بود. ذی‌نفعان باید در برابر ریسک‌های تمرکزگرایی و مالی‌سازی بیش از اندازه تهاجمی، هوشیار باشند.

با این حال، اگر پذیرش آن با سرعت بیشتری ادامه یابد و به چالش‌های پیاده‌سازی با درایت رسیدگی شود، ری‌استیگینگ ممکن است نه تنها تکمیل‌کننده دیفای باشد، بلکه می‌تواند بستر جهش بزرگ بعدی در ساختار آن را فراهم آورد.

 

در آکادمی توبیت، ما با دقت تحولات این حوزه را رصد خواهیم کرد — و خوانندگان خود را نیز به همین امر تشویق می‌کنیم! امیدواریم از مقاله این هفته لذت برده باشید. اطمینان حاصل کنید که برای مقالات بیشتر در زمینه رمزارز، بلاک‌چین، امور مالی غیرمتمرکز (DeFi)، توکن‌های غیرقابل تعویض (NFTs) و فناوری‌های پیشرفته‌ای که آینده امور مالی را شکل می‌دهند، با ما همراه بمانید.